Bu yıl Almanya anayasası yani Grundgesetz’in hayata geçirilmesinin 70.yılı. Bu sebeple ülkede çok sayıda etkinliğe de yer veriliyor. Bu etkinliklerden biri de Almanya Vakfı – Deutschland Stiftung tarafından gerçekleştiriliyor. Biz de şimdi Almanya anayasasının hangi önemli hakları kapsadığına ve geçmişine kısaca bakmak istiyoruz.

 

İkinci Dünya Savaşı sonrasında galip güçler Büyük Britanya, Fransa ve ABD, işgal altındaki Batı Almanya başbakanlarına somut görevler içeren yetkiler verdiler. Bu yetkiler „Frankfurt Belgeleri“ adıyla tanınıyordu. İlk ve en önemli belge, federatif ve demokratik bir anayasa hazırlanması amacıyla bir meclis tayin edilmesini talep ediyordu.

Batı Almanya başbakanları Anayasanın geçici bir karaktere sahip olması ve sırf bölünme aşılıncaya ve birlik yeniden sağlanıncaya kadar geçerli olması gerektiğini düşünüyorlardı. Bu yüzden de anayasadan değil, sadece bir temel yasadan bahsediliyordu. İsmi de Temel Yasa yani Grundgesetz olarak kaldı.

Yasa metni, bilirkişiler ve memurlardan oluşan bir kurul tarafından hazırlandı.

 

Güçlü bir şansölye yani başbakan, güçlü bir eyaletler temsilciliği, güçlü bir Federal Anayasa Mahkemesi, zayıf bir cumhurbaşkanı;  temel yasanın bu ana noktalarını daha o zamanlar Anayasa Kurulu saptadı. Temel haklar netleştirildi ve kadınların hak eşitliği talep edildi. Böylece modern bir anayasa metni oluştu. Güvence altına alınan temel haklar arasında; inanç özgürlüğü, düşünce özgürlüğü ve yasalar önünde eşitlik yer alıyordu. 8 Mayıs 1949’da yasa metni Parlamento Konseyi tarafından karara bağlanarak 23 Mayıs’ta Bonn’da imzalandı. Anayasa özellikle de Federal Almanya Cumhuriyeti’nin batıyla bağlanması, Avrupa entegrasyonu ve iki Almanya’nın yeniden birleşmesi bağlamında 62 kez değiştirildi. Sığınma hakkı ‘na ilişkin madde de yeniden düzenlendi. Temel Yasa’daki değişikliklerin Federal Meclis ve Federal Konsey tarafından üçte ikilik bir çoğunlukla karara bağlanması gerekiyor.

 

Grundgesetz’e göre parlamento iki meclisten oluşur. Bunlardan biri Bundestag, diğeri de Bundesrat’tır. Bundestag meclisi tüm Almanya halkı tarafından eşit şartlarda seçilir ve Alman halkını temsil eder. Bundesrat ise Federal Almanya’nın eyaletlerinin temsilcilerini barındırır ve bu eyaletleri temsil eder. Eyaletlerin nüfuslara göre oy hakları vardır ve bu oy hakları eyaletlerin hükûmetleri tarafından kullanılır. Temel yasama ve denetim organı Bundestag olsa da Bundesrat başta eyaletleri etkileyen yasalar olmak üzere önemli yasaları ve anayasa değişikliklerini onaylayabilir ya da geri çevirebilir.