8 Mayıs: 60 Milyon İnsanın Öldüğü Savaş Sona Erdi Almanya Teslim Oldu.

8 Mayıs 1945’te, Nazi Almanyası’nın koşulsuz teslimiyet belgesi Berlin-Karlshorst’ta imzalandı. Bu belge, Avrupa’da 6 yıl süren ve 60 milyondan fazla insanın hayatına mal olan İkinci Dünya Savaşı’nı resmen sona erdirdi 79. Teslimiyet, Berlin’deki Sovyet karargâhında gerçekleşti ve dört Müttefik güç (ABD, İngiltere, Fransa, Sovyetler Birliği) tarafından kabul edildi. Ancak Moskova saatiyle 9 Mayıs’a denk geldiği için Rusya ve bazı eski Doğu Bloku ülkeleri kutlamalarını bu tarihte yapıyor.

Neden Hâlâ Önemli?

80. yıldönümü, Avrupa’nın savaş sonrası kurduğu düzenin sorgulandığı bir döneme denk geliyor. Ukrayna’daki savaş, ABD’nin Trump yönetimi altında transatlantik bağları zorlaması ve savunma harcamalarındaki artış, Avrupa’nın güvenlik paradigmasını yeniden şekillendiriyor. Fransa Cumhurbaşkanı Emmanuel Macron, bu yılki anma konuşmasında “1945’te zafer kazanan değerlerin korunması” çağrısı yaparken, Almanya Başbakanı Friedrich Merz, savunma bütçesini GSYİH’nın %3.5’ine çıkarma hedefini açıkladı.

Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, “Artık bildiğimiz Batı dünyası yok” ifadesiyle mevcut jeopolitik gerilimlere dikkat çekti.

Avrupa’da Nasıl Hatırlanıyor?

Fransa: Paris’te Cumhurbaşkanı Macron, Şanzelize’de zafer yürüyüşü yaptı, meçhul asker anıtındaki ateşi yeniden yaktı ve askeri geçit törenine katıldı. Ülke genelinde 100’den fazla etkinlik düzenlendi.

Almanya: İlk kez resmi tatil ilan edilen 8 Mayıs’ta Berlin’de Reichstag’da federal anma töreni yapıldı. Berlin-Karlshorst Müzesi’nde tarihi bisiklet turları, fotoğraf sergileri ve belgesel gösterimleri gerçekleştirildi.

Birleşik Krallık: Londra’da Buckingham Sarayı önünde toplanan kalabalık, Kraliyet ailesinin balkon selamını izledi. Ayrıca, İkinci Dünya Savaşı gazileri Portsmouth’taki törenlerde onurlandırıldı.

Doğu Avrupa’da ise Polonya, Çek Cumhuriyeti ve Baltık ülkeleri gibi devletler, Sovyet işgalinin başlangıcını simgeleyen 9 Mayıs yerine 8 Mayıs’ı anmayı tercih ediyor.

ABD’den Sembolik Mesaj

ABD Başkanı Donald Trump, 8 Mayıs 2025’i “İkinci Dünya Savaşı Zafer Günü” ilan eden bir bildiri yayımladı. Bildiride, 250 binden fazla Amerikan askerinin hayatını kaybettiği vurgulanırken, “Barışı güçle sağlama” taahhüdü tekrarlandı 38. Trump, görev süresi boyunca “sonsuz savaşları bitirme” söylemini öne çıkarmıştı, ancak Ukrayna kriziyle ilgili Rusya’ya yönelik uzlaşmacı tutumu eleştirilere neden olmuştu.

Avrupa’nın Yeni Güvenlik Stratejisi

Rusya tehdidi ve ABD’nin desteğindeki belirsizlik, Avrupa ülkelerini savunma harcamalarını artırmaya itti. Fransa yıllık 30 milyar avroluk ek bütçe ayırırken, Almanya savunma altyapısına yatırımı hızlandırdı 4. Macaristan ve Slovakya gibi Moskova yanlısı ülkeler bile AB bütçe kurallarını esneterek askeri harcamalarını artırdı. (MFM-Redaksiyon: Mesut Hastürk)

Kaynaklar

BBC Türkçe: Trump dünya düzenini altüst etti.

Beyaz Saray: Victory Day for World War II, 2025.

The Guardian: Europe marks 80 years since VE day.

Lords Library: End of the second world war: 80th anniversary.

US Embassy: Victory Day for World War II

Museum Berlin Karlshorst: 80 years – End of the Second World War.

Syracuse University: V-E Day: The End of WWII in Europe.

Fotoğraf: Asılan tabelaların birçoğu tüccarlara yeni yerleri için yol gösteriyor. Fotoğraf Danimarkalı fotoğrafçı Hans Martin Herloff tarafından Mart 1945 civarında çekilmiştir.