Hıdırellez Geleneği: Baharın ve Umudun Buluşma Günü
5 May 2025
Her yıl 5-6 Mayıs tarihlerinde kutlanan Hıdırellez, baharın gelişiyle birlikte dileklerin tutulduğu, umutların tazelendiği özel bir gündür. Türkiye başta olmak üzere Balkanlar, Kafkaslar ve Orta Doğu’da çeşitli geleneklerle yaşatılan Hıdırellez’in kökenleri çok eski dönemlere dayanıyor.
Hıdırellez’in Kökeni
Hıdırellez, adını halk inanışındaki iki kutsal figürden alır: Hızır ve İlyas. Efsaneye göre, Hızır karada zor durumda kalanlara, İlyas ise denizlerdeki muhtaçlara yardım eder. İnanışa göre bu iki figür her yıl 5 Mayıs gecesi buluşur ve insanlara bolluk, bereket getirir. Bu buluşmanın gerçekleştiği geceye “Hıdırellez Gecesi” denir.
Hıdırellez’in kökeni yalnızca İslam kültürüne değil, Mezopotamya ve Orta Asya’daki eski bahar bayramlarına kadar uzanır. Anadolu’nun birçok bölgesinde ise bu gün, baharın resmi başlangıcı ve doğanın yeniden canlanmasının kutlaması olarak kabul edilir.
Hıdırellez’de Neler Yapılır?
Hıdırellez, dilekler ve ritüellerle dolu renkli bir gündür. İşte en yaygın gelenekler:
Dilek Tutma: İnsanlar dileklerini yazdıkları kağıtları güllerin altına koyar ya da küçük bir kumaşa sararak denize veya akarsuya bırakır. Bu dileklerin Hızır tarafından gerçekleştirileceğine inanılır.
Hıdırellez Ateşi: Akşam saatlerinde büyük ateşler yakılır ve insanlar bu ateşin üzerinden atlayarak hastalık ve kötü şanslardan arındıklarına inanır.
Doğaya Çıkma: Parklarda, ormanlarda veya kırda toplanılır. Yemekler hazırlanır, müzikler çalınır ve topluca kutlamalar yapılır.
Çiçek ve Yeşillik Toplama: Hıdırellez sabahı erken saatlerde çiğ düşmüş otlar toplanarak şifa getirmesi için evlerde saklanır.
Hıdırellez’in Anlamı
Hıdırellez, yalnızca baharın gelişini simgelemekle kalmaz; aynı zamanda yeniden doğuşu, umutları ve insanın doğayla olan bağını güçlendiren bir gelenek olarak yaşatılır. Toplumsal dayanışmayı ve paylaşmayı da teşvik eden bu kutlama, kuşaklar boyunca aktarılan kültürel bir mirastır.
UNESCO Kültürel Miras Listesi’nde
2017 yılında Türkiye ve Makedonya’nın ortak başvurusuyla Hıdırellez, UNESCO İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Mirası Temsili Listesi’ne dahil edilerek dünya çapında korunması gereken kültürel değerler arasında yerini aldı.
MFM Redaksiyon: Buse Şimşek