Neden Sürekli Aynı Şarkıyı Dinleme İsteği Duyarız?

Müzik tutkusu hepimizde farklı biçimlerde tezahür eder; ama bazılarımız bir şarkıyı defalarca dinleme ihtiyacı duyar. Peki bu alışkanlığın psikolojik ve nörolojik temelleri nelerdir?

Tanıdık Olanın Verdiği Rahatlık

Öncelikle, tekrar tekrar dinleme isteği çoğu zaman beynin “tanıdık olana” duyduğu rahatlıkla ilgili. University of Miami’de yapılan bir çalışmada, dinleyicilere yabancı şarkılar düzenli olarak dinletildiğinde, alıştıkça şarkının onlar için daha çok sevilir hale geldiği görüldü. Yabancılığın verdiği yenilik ilk etapta tatmin verirken, tekrarlarla şarkının tanınması kişide konfor hissi yaratır.

Duygular, Anılar ve Beyindeki Döngü

Ayrıca “earworm” denen, bir melodinin akılda istemsizce dönmesi olayı bu meselenin bir parçası. University of Cincinnati’nin araştırmasına göre, neredeyse Batı toplumundaki insanların %90’ından fazlası bu durumu yaşıyor. Earworm'lar genelde basit, akılda kalıcı melodiler; hızlı tempolu parçalar ve tekrar içeren nakaratlarla tetikleniyor.

Duygusal durumlar da büyük rol oynuyor. İnsanlar stresli, üzgün ya da nostaljik hissettiklerinde, duygularına tercüman olabilecek bir şarkıyı ararlar ve onu defalarca dinlerler. Şarkı, hem duygusal ifadenin hem de hafızanın bir köprüsü haline gelir. Ayrıca Psychology of Music dergisinde yayımlanan “Extreme Re-listening” çalışması, birçok kişi için tekrar dinlenen şarkının sadece müzikten ibaret olmadığını, içinde geçmişe ait anılar, aidiyet ve kimlik duygusu barındırdığını gösteriyor.

Son olarak, nörolojik incelemeler de müzikle duygular arasındaki bağın fiziksel olduğunu ortaya koyuyor. Harvard Üniversitesi’nden araştırmacılar melodilerin zihnimizde takılıp kalmasının, bazı beyin devrelerinin bir “otomatik geri çağırma” işlevi kazanmasından kaynaklandığını söylüyor; kısa süreli bellek ve dikkat gibi sistemlerle ilgili bölgeler bu durumun oluşmasına aracılık ediyor.

Kaynak: Harvard Gazette / uc.edu  - MFM Redaksiyon: Buse Şimşek