AB Savunma Fonu: Türkiye Hariç Tutulacak
20 Mar 2025
AB, Silah Finansmanında "Avrupa Önceliği" İlkesi Uyguluyor
Avrupa Birliği, savunma sanayisini güçlendirmek ve dışa bağımlılığı azaltmak amacıyla oluşturduğu 150 milyar Euro’luk AB Savunma Fonu kapsamında yalnızca AB üyesi ülkelerden ve belirli partnerlerden tedarik edilen savunma ürünlerine finansman sağlayacak. Türkiye, ABD, Kanada ve İngiltere bu fondan yararlanamayacak.
AB Savunma Fonu: "Buy European" İlkesi
Avrupa Komisyonu’nun açıkladığı yeni savunma stratejisine göre, fon kapsamında sağlanacak düşük faizli krediler yalnızca en az %65’i AB üyesi ülkelerde üretilen silah ve savunma sistemlerine ayrılacak.
Fonun temel hedefleri şunlar:
AB içinde ortak savunma sanayisini güçlendirmek
ABD ve diğer üçüncü ülkelerden bağımsızlaşmak
Kriz anlarında Avrupa’nın dış tedarikçilere bağlı kalmasını önlemek
AB yetkilileri, fonun yalnızca Avrupa merkezli üretime yönlendirilmesi gerektiğini belirterek, yabancı devletlerin kontrol edebileceği veya devre dışı bırakabileceği sistemlerin desteklenmeyeceğini açıkladı.
Bu kapsamda, Almanya'da üretilen ancak ABD merkezli RTX şirketine ait olan Patriot füzeleri bile fon dışında bırakıldı.
Türkiye, ABD ve İngiltere Neden Hariç Tutuldu?
Savunma fonundan yararlanabilecek ülkeler arasında Norveç, Ukrayna, Japonya, Güney Kore, Arnavutluk, Kuzey Makedonya ve Moldova bulunuyor.
Ancak ABD, İngiltere, Kanada ve Türkiye gibi NATO üyeleri bu listeye dahil edilmedi.
Bu durumun sebebi olarak, AB içindeki savunma sanayisini güçlendirme ve Avrupa'nın “stratejik özerkliğini” artırma hedefi gösterildi.
Özellikle Fransa’nın savunma fonunun yalnızca AB içinde kalması için yoğun baskı yaptığı biliniyor. Ancak bazı ülkeler Japonya ve Güney Kore gibi stratejik ortakların da fon kapsamına alınmasını destekledi ve bunda başarılı oldular.
Türkiye ve Diğer NATO Ülkeleri İçin Alternatifler Var mı?
AB Savunma Fonu'ndan dışlanan ülkeler tamamen devre dışı bırakılmıyor. Eğer bir ülke AB ile resmi bir güvenlik ortaklığı kurarsa, o ülkenin savunma şirketleri yine de projelere dahil olabilecek.
Nitekim, AB ile İngiltere arasında bir güvenlik ortaklığı müzakeresi başlatıldı. Yetkililer, Türk savunma sanayisinin de benzer bir anlaşma ile fonlardan yararlanma şansı olabileceğini belirtiyor.
AB Savunma Komiseri Andrius Kubilius, "Hiç kimse tamamen dışlanmıyor" diyerek, güvenlik ortaklıkları yoluyla üçüncü ülkelerin de fonlardan dolaylı olarak faydalanabileceğini ifade etti.
Ancak şu anki koşullarda, Türkiye ve diğer NATO ülkeleri AB'nin savunma finansmanından doğrudan yararlanamayacak.
AB Savunma Fonunun Öncelikli Alanları
AB Savunma Fonu, Avrupa’nın yedi kritik savunma açığını kapatmayı hedefliyor. Bu alanlar şunlar:
Hava savunma sistemleri
Topçu sistemleri
Füze ve mühimmat üretimi
İnsansız hava araçları (dronlar) ve dron savunma sistemleri
Askeri hareket kabiliyeti
Siber savunma
Büyük askeri operasyonları yönetecek istihbarat ve komuta sistemleri
Bu hedeflerin gerçekleştirilmesi için AB Komisyonu, üye devletlerin savunma harcamalarını artırmalarına izin verecek yeni finansman kurallarını devreye soktu.
Üye devletler, önümüzdeki dört yıl boyunca GSYİH’lerinin %1,5’ine kadar ek savunma harcaması yapabilecek. Bu ek harcamalar, AB’nin borç kriterlerine dahil edilmeyecek, böylece ülkelerin savunma bütçelerini rahatça artırmaları sağlanacak.
AB, bu fonla kendi savunma sanayisini güçlendirmeyi ve Avrupa’nın savunmada daha bağımsız hale gelmesini amaçlıyor. (Yaknak: Handelsblatt / MFM-Redaksiyon: Mesut Hastürk)