Anayasa Koruma Dairesi AfD’yi “açıkça aşırı sağcı” ilan etti. Bu ne anlama geliyor?

Bu karar neye dayanıyor?

Anayasa Koruma Dairesi (BfV), Almanya’daki özgürlükçü-demokratik düzeni tehdit eden oluşumları tespit etmekle yükümlü. AfD’nin göçmenler ve Müslümanlar hakkındaki ayrımcı söylemleri, “insan onurunu zedeleyici” ifadeler ve anayasa ilkelerine aykırı tutumları, bu kararın gerekçesi oldu. Ayrıca partinin diğer aşırılıkçı gruplarla bağlantıları da değerlendirildi.

Bu, AfD’nin yasaklanabileceği anlamına mı geliyor?

Hayır. Böyle bir yasak sadece Federal Meclis, Eyaletler Meclisi (Bundesrat) ya da Federal Hükümet tarafından Anayasa Mahkemesi’ne başvurularak mümkün. Ancak bu yeni sınıflandırma, böyle bir süreci başlatmak için siyasi zemini güçlendirebilir.

Karar hangi rapora dayanıyor?

BfV’nin AfD hakkında hazırladığı yaklaşık 1.110 sayfalık bir rapor bulunuyor. Bu belge kamuya açık değil, sadece federal içişleri bakanlığı ve eyalet istihbarat birimleri tarafından görülüyor. Raporda, partinin sığınmacılar ve göçmenler hakkında yaptığı kışkırtıcı açıklamalar belgelenmiş durumda.

Devlet yardımları kesilebilir mi?

Evet. 2017’de yapılan bir anayasa değişikliğiyle, demokrasiyi zayıflatmayı amaçlayan partilerin devlet yardımlarından mahrum bırakılması mümkün hale geldi. 2024’te “Die Heimat” (eski NPD) partisinin bu şekilde finanse edilmesi durdurulmuştu. AfD için de benzer bir süreç başlatılabilir.

AfD dava açabilir mi?

Büyük ihtimalle açacak. Parti, daha önce de “şüpheli vaka” olarak sınıflandırıldığında dava yoluna gitmişti. Mahkemeler, AfD’nin anayasa karşıtı olup olmadığını tekrar değerlendirecek.

Bu karar partiyi zayıflatır mı?

Bu belirsiz. AfD, özellikle Saksonya, Thüringen ve Sakson-Anhalt gibi doğu eyaletlerinde zaten “açıkça aşırı sağcı” olarak sınıflandırılmıştı. Buna rağmen destek görmeye devam etti. Ancak batı eyaletlerinde bu karar seçmen davranışını daha fazla etkileyebilir.

Parti üyeleri nasıl etkilenecek?

Bir kişinin, “açıkça aşırı sağcı” ilan edilen bir partiye üye olması, onun anayasal sadakati konusunda şüphe uyandırabilir. Bu durum özellikle kamu görevlileri, polisler, askerler ve silah ruhsatı sahipleri için önem taşıyor. Ancak her vaka bireysel olarak değerlendirilir.

Rapor neden bu kadar gecikti?

Eski BfV Başkanı Thomas Haldenwang, raporu 2024 içinde sunmak istiyordu. Ancak erken genel seçimler ve görev değişimi nedeniyle süreç 2025’e sarktı. Rapora siyasi müdahale yapıldığına dair iddialar olsa da, resmi makamlar bunu reddediyor.

Bu gelişme, Almanya’nın demokratik sistemini savunma araçlarından biri olan Verfassungsschutz’un, aşırılığa karşı verdiği açık mesaj niteliğinde. Ancak siyasi ve hukuki yansımaları önümüzdeki aylarda şekillenecek. (Kaynak: dpa - MFM-Redaksiyon/Taner Şentürk)