Yeni Araştırma: Spor, Demans Riskini Hangi Yaşta Azaltıyor?

40 Yıldan Fazla Süren Dev Çalışma

ABD’de yapılan ve JAMA Network Open dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, düzenli fiziksel aktivitenin demans ve Alzheimer riskini ne kadar güçlü biçimde düşürdüğünü ortaya koydu. 4.290 kişi tam dört on yıl boyunca takip edildi. Katılımcılar 26–44, 45–64 ve 65 yaş üzeri olarak üç gruba ayrıldı. Böylece sporun hangi yaşlarda en çok koruduğu ilk kez net şekilde ölçüldü.

Çarpıcı Sonuç: Yaşam Ortasında Spor Demansı %41 Azaltıyor

Araştırmaya göre en büyük etki, 45–64 yaş arasında düzenli hareket edenlerde görüldü. Bu grupta demans riski %41 azalıyor. 65 yaş üzerindeyse etki daha da güçlü: %45 daha düşük risk. Buna karşılık 26–44 yaş dönemindeki fiziksel aktivitenin demans üzerinde anlamlı bir etkisi tespit edilmedi.

Alzheimer Genine Rağmen Koruyor

Araştırma, Alzheimer için en güçlü genetik risk faktörü kabul edilen APOE ε4 genini taşıyan kişileri de inceledi. Sonuçlar umut verici:

– Orta yaşta spor en çok gen taşımayanlara fayda sağlıyor.

– Ancak 65 yaşından sonra spor yapanlarda genetik risk fark etmeksizin koruyucu etki görülüyor.

Beyni Nasıl Koruyor?

Fiziksel aktivite beyne daha fazla kan ve oksijen gönderiyor, iltihaplanmayı azaltıyor ve nöroplastisiteyi artırıyor – yani beynin yeni bağlantılar kurma yeteneğini. Bu süreçler, demansın ilerlemesini yavaşlatmada kritik rol oynuyor.

Sınırlamalar ve Pratik Öneriler

Veriler katılımcıların kendi beyanlarına dayanıyor ve örneklem büyük ölçüde aynı kökenden geliyor; bu nedenle sonuçlar tamamen genellenebilir değil. Ancak bulgular açık: 40 yaşından itibaren düzenli hareket, demans riskini uzun vadede ciddi biçimde düşürüyor.

Uzmanlar, yürüyüş, bahçe işleri, ev aktiviteleri gibi günlük hareketlerin bile koruyucu etki sağladığını vurguluyor.

(Kaynak: 24 Vita - MFM-Redaksiyon/Taner Şentürk)